Wycieczka do Wilna utkwiła nam mocno w pamięci. Ogrom miejsc do których dotarliśmy w ciągu jednego dnia wizyty w Wilnie, dał nam jedynie pobieżną informację o ważnych miejscach, które zwiedzaliśmy. Są to miejsca związane z historią Naszego Narodu, miejsca o których warto wiedzieć więcej. Dlatego też korzystając z przewodnika po Litwie przepiszę pewne dane o Ostrej Bramie – miejscu bliskim każdemu Polakowi. O miejscu, które ślad swój znalazło w Mickiewiczowskiej inwokacji do „Pana Tadeusza”.
Rafał z Korycina
Na początku XV wieku Wilno zostało opasane murami obronnymi z dziewięcioma bramami. Przy wylocie dzisiejszej ulicy Ostrobramskiej (Ausros Vartu) znajdowała się jedna z tych bram zwana Miednicką, tędy prowadziła bowiem droga do Miednik, gdzie znajdował się zamek wielkich książąt litewskich. Brama miednicka przyjęła później nazwę Ostrej od nazwy ulicy – Ostrego Końca. Brama Ostra jest masywna, czworoboczna, pokryta dachem zasłoniętym attyką polską, ozdobioną różnymi motywami architektonicznymi i figurami dwóch gryfów (skrzydlate lwy z głową orła) trzymających tarczę z Pogonią. W XVIII wieku brama miała ciężkie wrota żelazne, po których ślady zachowały się do dziś. Pod gzymsem znajduje się głowa, różne są jednak hipotezy dotyczące przedstawionej osoby. Są opinie, że to Hermes, według innych chodzi o Zygmunta Augusta. W 1923 roku na bramie umieszczono Orła Białego dłuta prof. Bolesława Bałzukiewicza. Litwini jednak zniszczyli rzeźbę w 1939 roku, obecnie w tym miejscu, w małej wnęce, znajduje się żelazny krzyż.
W roku 1671 na tej właśnie Bramie Miednickiej zbudowano drewnianą kapliczkę, w której umieszczono cudowny obraz Madonny. Niestety, w 1715 roku kapliczka spłonęła, a obraz przeniesiono do kościoła Św. Teresy. W 1829 roku oddano do użytku nową kaplicę, już murowaną, wzniesioną w stylu klasycystycznym; w takim kształcie zachowała się do obecnych czasów.
W niej właśnie znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, pochodzący z XVI wieku, autorstwa nieznanego artysty ze szkoły włoskiej. Namalowany farbami olejnymi na dębowej desce przedstawia Madonnę z głową pochyloną nieco w prawo i z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Postać Matki Boskiej, z wyjątkiem twarzy i rąk, pokryta jest srebrną sukienką, na której znajdują się misternie wykute kwiaty – róże, goździki, tulipany. Głowę Madonny otacza czterdzieści promieni i dwanaście gwiazd. Na dole obrazu znajduje się duży, srebrny półksiężyc. Obraz wsławił się cudami od połowy XVII wieku, a szczególnie , przypisywano mu moc tłumienia pożarów i uzdrawiania chorych. Decyzją papieża Piusa XI z lipca 1927 roku Matka Boska Ostrobramska przedstawiona na tym wizerunku została uroczyście kanonizowana na Królową Korony Polskiej.
Sama Kaplica Ostrobramska jest niewielka, sklepiona trzema łukami. Ma trzy okna i żelazną balustradę.
Nad środkowym błyszczy, wykonany z mosiężnych, wyzłacanych liter, napis łaciński: „Matko Mitosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy Się!”.
Na sklepieniach kaplicy znajdują się stiukowe płaskorzeźby przedstawiające Gwiazdę Betlejemską, a po jej bokach Arkę Noego i Arkę Przymierza.
Przy ołtarzu wznoszą się cztery korynckie kolumny, a między nimi umieszczono posągi św. Joachima i św. Anny – rodziców Najświętszej Marii Panny.
Cała kaplica wyłożona jest srebrnymi wotami, których naliczono około ośmiu tysięcy. Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej stanowi dla Litwinów i Polaków obiekt szczególnego kultu, toteż kaplica jest najczęściej odwiedzanym miejscem w Wilnie. Tu przybywają pielgrzymki, by uczynić pokutę i oddawać się żarliwym modłom. Wyrazem tej czci dla cudownego obrazu jest też słynna inwokacja Adama Mickiewicza w „Panu Tadeuszu” do Panny Świętej, która w Ostrej świeci Bramie.
We wrześniu 1993 roku Sanktuarium Ostrobramskie odwiedził Ojciec Święty Jan Paweł II i tu pod cudownym obrazem Matki Miłosierdzia odmówił modlitwę różańcową.
Józef Krajewski, „Litwa – przewodnik”, Agencja Fotograficzno-Wydawnicza „Mazury”, Olsztyn 1994 r.