Jarku, w ubiegłym 2021 roku świętowaliśmy w Skorzęcinie jubileusz 30. zjazdu Związku Rodu Żółtowskich. Inicjatorem i jednym z założycieli był Twój ojciec Zbigniew. Czy mógłbyś przybliżyć nam tamten czas?
Mój ojciec przypadkiem poznał Wacława i jego syna Michała Żółtowskich z Łodzi, którzy go odwiedzili w Skierniewicach. W trakcie tej wizyty, która odbyła się jesienią 1991 roku i ja miałem okazję ich poznać.
I tak to się zaczęło. W Laskach doszło do wspólnego spotkania mojego ojca z młodym studentem Michałem z Łodzi, Michałem seniorem oraz z innymi Żółtowskimi, z którymi ojciec zdążył już nawiązać kontakt. Tak narodziła się idea powołania, a właściwie reaktywacja Związku Rodu Żółtowskich. Na spotkaniu w czerwcu 1992 roku postanowiono zwołać zjazd organizacyjny związku, który odbył się 6 września tego samego roku w domu moich rodziców w Skierniewicach. Przybyli Żółtowscy ze wszystkich stron Polski.
Ojciec był bardzo szczęśliwy. Spełnił swoje marzenie, którym było ponowne zjednoczenie Żółtowskich,
a ich wspólne korzenie wywodzą się z Żółtowa.
Powołano Związek Rodu Żółtowskich. Opracowano Regulamin. Ojciec został sekretarzem i skarbnikiem. Sprawy organizacyjne były jego pasją, więc z legalizacją związku nie było problemu. Pracował w Ratuszu i miał dostęp do wykazów nazwisk. Wyszukiwał Żółtowskich, pisał do nich listy, wyjaśniał sprawę powołania Związku Rodu Żółtowskich, i zapraszał na zjazd.
Na drugi zjazd w Zajączkowie w 1993 roku, wybrałem się z żoną i dwójką naszych dzieci. Byłem mile zaskoczony przyjazną atmosferą tego spotkania. Tak jakbyśmy znali się od dawna. Na uroczystej kolacji wszyscy pojawili się odświętnie ubrani. Atmosfera iście staropolska.
Prowadzone długie rozmowy o nas wówczas młodych, wspomnienia o naszych przodkach, o tym kim jesteśmy i skąd się wywodzimy. Spodobało mi się. I tak co roku przyjeżdżaliśmy na zjazd.
A wracając do wydarzeń sprzed 30. lat, po nagłej śmierci mojego ojca 7 października 1994 roku, powierzono mi obowiązki skarbnika, a mojej mamie Natalii sekretarza ZRŻ.
Praca nasza trwała kilkanaście lat. Rok 1994 okazał się dla naszego związku tragiczny, ponieważ odeszli nagle do wieczności główni jego założyciele, w sierpniu Michał z Łodzi, genealog, a w październiku, mój tata Zbigniew.
Twój ojciec miał piękną kartę życia. Był zaangażowanym działaczem podczas okupacji oraz w stanie wojennym. Ceniono go, jako działacza samorządowego na rzecz nie tylko lokalnej społeczności.
Tak, to prawda. Za przykładem swojego starszego brata Antoniego kilkunastoletni Zbyszek został łącznikiem przy oddziale partyzanckim działających w Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ. W stanie wojennym działał w solidarności rolniczej. W czasach transformacji ustrojowej na początku lat 90-tych , gdy tworzono struktury samorządowe, wysłano go wraz z innymi działaczami do Francji, aby przyjrzeli się, jak działają samorządy. I to doświadczenie przeniósł na rozwój i pracę w samorządzie. Działał jako miejski radny. Był przewodniczącym Rady Miasta Skierniewice. Został specjalistą od inwestycji przy Sejmiku Wojewódzkim. Był inicjatorem otwarcia Domu Dziennego Pobytu Emerytów w Skierniewicach , a także działaczem Rady Parafialnej. Był aktywnym samorządowcem i społecznikiem. Znał potrzeby zwykłych ludzi, potrafił słuchać i z nimi rozmawiać, wspólnie rozwiązywać problemy. Tato był świetnym organizatorem, zawsze pogodny i mający niezwykły dar łączenia ludzi. Do dziś jest ciepło wśród mieszkańców Skierniewic wspominany. A na końcu spełniło się jego marzenie. Udało się reaktywować Związek Rodu Żółtowskich.
Co wiadomo Ci o Twoich przodkach i pochodzeniu skierniewickim?
Moi przodkowie jak większość Żółtowskich wywodzą się z Żółtowa. Mój prapradziadek Józef ur. w 1821 roku był dziedzicem części Żabik. Pradziadek Antoni, ur. w 1861 roku po wielu latach pracy osiadł około 1900 roku w Ożarowie k. Ostrowca Świętokrzyskiego i założył wytwórnię sprzętu rolniczego. Specjalizował się w produkcji sieczkarń. Jego najstarszy syn, a mój dziadek Marian urodzony w 1896 roku po ukończeniu szkoły mechanicznej w Wiedniu został pilotem wojskowym. Brał udział w Wojnie Polsko-Bolszewickiej w bitwach Koziatyn, Biała Cerkiew, Łuck oraz w Bitwie Warszawskiej od 18 lipca do 20 sierpnia 1920. Po licznych kontuzjach spowodowanych lotami samolotowymi, w 1937 roku przeszedł w stan spoczynku i wrócił wraz z rodziną na ojcowiznę do Ożarowa. Podczas wojny zaangażował się w pracę konspiracyjną. Został zdradzony i aresztowany przez gestapo w 1941 roku. Przez wiele miesięcy brutalnie przesłuchiwany na gestapo w Ostrowcu Świętokrzyskim. Niemcy wiedzieli, że jest pilotem i próbowali bezskutecznie namówić go do współpracy i szkolenia pilotów niemieckich. Następnie był więźniem obozów w Oświęcimiu i Oranienburgu, gdzie dokonywano na nim eksperymentów medycznych. Po wyzwoleniu wrócił do domu z ciężką gruźlicą – zmarł 13 czerwca 1946 roku. Z kolei mój ojciec Zbigniew urodził się w 1927 roku w Dęblinie. Po śmierci obojga rodziców, (mama zmarła w 1943 roku) pojechał na ziemie odzyskane do Drawska i tam podjął pracę jako instruktor rolnictwa. W 1948 roku trafił na Wydział Architektury Politechniki Szczecińskiej. Zachorował na gruźlicę. Celem podratowania zdrowia wysłano go do Kowar k. Jeleniej Góry. Podjął pracę jako pracownik personalny w sanatorium. Tam poznał przyszłą żonę Natalię Stefanowską. Wzięli ślub w 1951 roku w Kowarach. Na świat przyszły dzieci: Jolanta i ja – Jarosław. Ponieważ Natalia chciała mieszkać bliżej swojej odnalezionej po Powstaniu Warszawskim matki, (ojciec w powstaniu zginął), przeprowadzili się z rodziną bliżej Warszawy do Skierniewic. I tutaj rozpoczęli swoje dalsze życie zawodowe i rodzinne. Założyli przedsiębiorstwo handlowo – hodowlane (kurniki) przy ul. Feliksów. I dlatego Skierniewice.
Jakie wartości i zasady przekazali Tobie rodzice?
Ja się nie tak dawno nawet nad tym zastanawiałem. Mój ojciec zawsze podkreślał, że jak się komuś coś obieca, trzeba dotrzymać słowa. Myślę, że ta zasada jest mi bliska. Mądrości ludowe i przysłowia, którymi zawsze posługiwali się moi rodzice, sprawdzają się, więc także staram stosować je w moim życiu. Takie jak: „nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe”, „niedaleko pada jabłko od jabłoni”, „słowo się rzekło kobyłka u płotu”. Ważne, żeby być uśmiechniętym i miłym dla ludzi. To zawsze procentuje. U mnie z tym różnie bywa, ale się bardzo staram.
Opowiedz Jarku o sobie ( szkoła, praca)…
Jestem absolwentem Politechniki Warszawskiej o specjalności Konstrukcje Budowlane Inżynierskie z 1978 roku (dyplom u prof. Wojciecha Żółtowskiego). Pracę rozpocząłem jeszcze przed ukończeniem studiów, najpierw w biurze konstrukcyjnym, a potem w nadzorze budowlanym jako starszy inspektor do spraw kontroli jakości robót budowlanych w Wojewódzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W drugiej połowie lat 70-tych budownictwo mieszkaniowe w PRL-u było tak ważne, że moi zwierzchnicy naciskali na pomijanie przepisów i norm budowlanych, byleby budować więcej i szybciej, więc po 3. latach podziękowałem im za współpracę. Trochę się zastanawiałem nad moim życiem zawodowym i założyłem prywatną firmę produkującą między innymi sztuczną biżuterię. Tak się rozpędziłem z tą sztuczną biżuterią, że w końcu lat 80-tych zatrudniałem ponad 40 osób i wysyłałem swoje wyroby do większości tzw. KDL-ów O mały włos zostałbym milionerem w Polsce Ludowej (właściwie zostałem z powodu inflacji), gdyby nie to, że komuna upadła, a wraz z nią cały system gospodarczy. Otworzono granice i już nikt nie chciał mojej biżuterii. A mnie pozostał 200. milionowy dług z odsetkami Balcerowicza. Trochę się zastanowiłem i w kurniku po moim ojcu stworzyłem pierwszy rolniczy loft, gdzie także zamieszkałem w 1993 roku. Zacząłem wykonywać drobne odlewy z metali niskotopliwych w elastycznych formach metodą ciśnienia odśrodkowego. Realizowałem zamówienia dla różnych firm np. wojska, wywiadu, Straży Granicznej, firm handlowych (m. in. żetony do wózków), produkcyjnych, samochodowych (breloki), także medale m.in. dla Muzeów, Hodowców Gołębi, a nawet sex shopu ( czego się nie robi dla pieniędzy). Obecnie wykonuję zlecenia jako podwykonawca na półprodukty, głównie w 90 % dla wędkarstwa.
W tym roku przypada 42. rocznica mojej prywatnej działalności. Od trzech lat jestem na emeryturze, ale bez pracy chyba nie potrafię funkcjonować.
Dla Związku wykonujesz różne pamiątkowe gadżety. Skąd czerpiesz inspiracje na wykonanie takich prac?
Obserwuję otaczający mnie świat poszukuję w nim inspiracji.
Twoi bliscy…
Moja mama Natalia. Tego roku 27 lipca skończy 90 lat. Pełniła przez kilkanaście lat rolę sekretarza Związku Rodu Żółtowskich. Mam żonę Barbarę.
Dwoje rodzeństwa, starszą o rok siostrę Jolantę, która wraz z mężem mieszka w Hiszpanii, młodszego o 14 lat brata Rafała, zamieszkałego z rodziną w Warszawie. Dwoje dzieci: Aleksandrę i Włodzimierza oraz czworo wnucząt: Anielę, Idę, Adelajdę oraz najmłodszego potomka Kajetana. Synową Aleksandrę i zięcia Jakuba. Ola i Włodek po skończeniu studiów, zamieszkali z rodzinami w Warszawie.
Czy masz jakieś pasje, o których nie wiemy?
Zawsze lubiłem książki i filmy z gatunku science fiction. Dziś to jest literatura faktu, historyczna i polityczna. Dawniej dużo książek kupowałem, a dziś są to głównie audiobooki. Lubię słuchać muzyki. Zbierałem je także w postaci nagrań od 1968 roku. Do dzisiaj posiadam kilkaset taśm magnetofonowych z ok. 20000 nagrań, oraz kolekcję magnetofonów szpulowych od Akai po Revoxa i TEAC-a.
Od najmłodszych lat, już jako uczeń szkoły podstawowej interesowałem się tematyką morską, marynistyką, zwłaszcza działaniami II wojny światowej. Zgłosiłem nawet swój akces do teleturnieju ale odpowiedziano mi, że temat II Wojny Światowej na morzu jest zbyt wąski, (jak to się dziś ma do życiorysu jednego nawet bardzo wybitnego człowieka). Do dziś posiadam flotę wojenna Brazylii z 1942 roku wykonaną z zapałek.
Podróże już od dzieciństwa są moją pasją. Pamiętam taki oto obrazek: Była niedziela. Miałem 12 lat i marzyłem zostać turystą z prawdziwego zdarzenia. Ojca nie było w domu, ale mamę bardzo namawiałem do pieszej wędrówki do znajomych, którzy posiadali domek na wsi nad rzeką w odległości 12 kilometrów. Tak suszyłem mamie głowę, że pokonaliśmy tę odległość piechotą, ja oczywiście jak przystało na prawdziwego przystało turystę, z plecakiem.
Jakie miejsca odwiedziłem? Raczej powiem gdzie jeszcze nie byłem i prawdopodobnie nie będę, to Indie i Chiny. Źle się czuję w tłumie. Pozostała mi do odwiedzenia Australia i Nowa Zelandia i kilka drobniejszych miejsc. Lubię także podróże pociągami. Marzy mi się podróż koleją transsyberyjską do Władywostoku. Pandemia spowodowała, że zainteresowałem się bliskimi podróżami. Polska jest także pięknym i malowniczym krajem. Zachwycam się niektórymi miastami, zwłaszcza pod kątem rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych. Mam specjalny sentyment do miasta Łodzi,
Myślę, że Skierniewice są dla Ciebie wspaniałym, miastem.
Tak, to miasto położone jest na Równinie Łowicko – Błońskiej w połowie drogi miedzy Łodzią, a Warszawą na prawach powiatu. Liczące ponad 48 tys. mieszkańców. Większość ludzi dojeżdża do pracy, głównie do większych miast, Warszawy czy Łodzi. Skierniewice mają ładne miejsca. Warto zwiedzić Dworzec Kolejowy, Kolei Warszawsko–Wiedeńskiej, wybudowany w 1875 roku w stylu gotyku angielskiego z wnętrzami neoklasycystycznymi i ławeczką Wokulskiego przy pierwszym peronie. Kręcono tutaj film na podstawie powieści Bolesława Prusa „Lalka”. Bywał tu także Władysław Stanisław Reymont. Plac Dworcowy jest jednym z ładniej zagospodarowanych terenów w Skierniewicach. To także Kompleks Parowozowni przy ul. Łowickiej, Wieża Ciśnień przy Dworcu PKP. Warto pospacerować po Miejskim Parku. Skierniewice to też architektoniczny miszmasz, w centrum obok zabytkowych willi z XIX i początku XX wieku stoją bloki. Na odnowionym rynku z Ratuszem, można przysiąść się do ławeczki profesora Szczepana Pieniążka, założyciela i długoletniego dyrektora miejscowego Instytutu Sadownictwa. Ponadto w jednym z wrześniowych weekendów Skierniewice stają się wielobarwnym i pachnącym sadem i ogrodem, bowiem od 1977 roku obchodzimy Ogólnopolskie Święto Kwiatów Owoców i Warzyw. W tym wspaniałym otoczeniu w mieście, dzieją się różne wydarzenia i imprezy.
Z czego jesteś zadowolony?
Zachowałem zawodową niezależność. Współpracuję z kilkoma firmami i osobami od prawie 30. lat. – to znaczy, że wzajemnie się rozumiemy i tolerujemy.
Jarosławie, czy masz jakieś marzenia, pragnienia?
Marzenie to może za dużo, ale chciałbym zrealizować taki pomysł. Wszyscy Żółtowscy są z Żółtowa skąd się wywodzą. Do Skierniewic, gdzie leży mój ojciec, do Ożarowa Świętokrzyskiego gdzie, leży mój dziad i pradziad, mój wnuk i prawnuk (który się jeszcze nie urodził) nie pojedzie na 1 listopada, bo będzie za daleko i za wiele miejsc do odwiedzenia. Dlatego mam plan stworzenia miejsca na cmentarzu w Mochowie (właściwy dla Żółtowa ) do złożenia prochów antenatów. W ten sposób odwiedzając cmentarz w Mochowie odwiedzimy wszystkich Żółtowskich. Proszę pamiętać że wszystkie inne miejsca dla Żółtowskich są przypadkowe, z wyjątkiem Żółtowa. W ten sposób zmarli Żółtowscy porozrzucani po kraju i świecie, mieli by możliwość powrotu do domu, także moi dziadkowie i pradziadkowie pochowani w Ożarowie. To byłoby miejsce łączące pokolenia Żółtowskich z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. To takie poczucie rodowej więzi.
Chciałbym także, aby upamiętnić pochodzenie naszego rodu w miejscowości Żółtowo, kamiennym dużym głazem z pamiątkową tablicą.
Dziękuję Jarku za interesującą rozmowę przy kawie i ciasteczku. Życzę, aby idea Twojego marzenia się spełniła.
ELŻBIETA z Kutna